قبرستان بخش جدایی ناپذیرهر اجتماع و شهر و دیاری است،هرجا که جمعیتی سکونت داشته باشند در حاشیه ­ای نه چندان دورمحلی برای سکونت ابدی اموات خود فراهم می آورند؛برای عزیزانی که زمانی با آنها بوده ­اند، نفس کشیده ­اند و اینک اسیر خاکند.

خوب که نگاه کنیم قبرستان قسمتی از تاریخ یک جامعه است، جست و جو در آن می تواند گاهی جالب باشد. گشت وگذار درسرزمین مردگان و بعضا فراموش شدگانی که در عین خاموشی و آرامش سراپا فریاد وغوغا است و پندها در خود دارد تا تو نیز غافل نمانی و بنگری به قبرهایی که بزرگانی را در خود جای داده اند که روزی برای خود کسی بودند و اینک در دامان خاک بی­صدا آرمیده­ اند.

 قبرستان ؛این مکان خاموش،این تنهایی پرهیاهو، این سرزمین کوچک اما وسیع ،این سرزمین صاف اما ناهموار با پستی و بلندی ­های عجیب؛ این جا همه مُرده ­اند و از کسی دم برنمی ­آید؛باید باورکنی که تو هم روزی به این­ ها ملحق می ­شوی و تعجب برت می ­دارد که ای دل غافل این جا آخر دنیاست هرکه باشی و زهر جا برسی یک چنین جایی سرانجام توست و این خط پایان سفراست. اینجا همه نوع افراد وجود دارند از خردسالی که در بدو تولد مرده است تا کهن سالی که چند نسل بعد خود را هم دیده است از جوان ناکام زیبا روی نوشکفته تا پیر زنی که چین ­های صورتش هر کدام حاصل یک عمر تجربه هستند .همه نوع افراد را این سرزمین نه چندان وسیع در خود دارد.در لابلای چینش ناموزون قبرها تنوعی عجیب دیده می ­شود از عالم دینی و قاری قرآن تا خیاط و نقاش و نقال و بقال و راننده و باسواد وبی سواد و پیر و جوان و زن و مرد، همه روبه یک مکان واحد در خواب ابدی فرو رفته اند بعضی ­ها را می­ شناسی و بعضی ها در زیر تلی از خاک فراموش شده­ اند،سرنوشتشان را در ذهنت ورق می ­زنی؛ یکی صبح می ­رفت و شب بر می ­گشت یکی شب می ­رفت و صبح برمی ­گشت یکی می ­افتد و می ­میرد یکی بلند می ­شود و می­میرد یکی زجر می­ کشد و یکی را با زجر می­ کشند؛یکی تصادف را بهانه می ­کند و یکی مریضی را.یکی در حال کار می ­میرد و یکی در خواب. خلاصه بساط جور است اینجا برای خودش شهری است با آدم­ های متنوع.اگر به سنگ قبرها هم نظری بیفکنی تو را به عالم خیال می ­برد بعضی ها را خوب می­ شناسی و بعضی­ هانشانی از خود ندارند بعضی­ ها آراسته اند و بعضی­ ها ساده.خواندن سنگ نوشته ­ها هم برای خود حکایتی دارد،مضمون اکثر آنها مشابه است و گویای غمی عمیق و حسرتی بزرگ .کلماتی نظیر:مهربان،دلسوز،فداکار،بزرگوارو.... در وصف همه به چشم می خورد و تو تعجب می­ کنی که چرا همه بعد مرگ این چنین عزیز شده­ اند و این همه آراسته ­اند!، راستی آیا در قید حیات هم چنین بودند؟خودت را جای یکی از آنها می ­گذاری که اگر ما هم بمیریم روی سنگ قبرمان چه می نویسند؟اصلا" چه اهمیتی دارد هرچه می خواهند بنویسند .... به این فکر می کنی که ما هم روزی نه چندان دور به چنین مکانی می ­آییم ولی همچنان غافلیم .برایت جالب است که هر بار که به این مکان­ها سر می ­زنی بیشترازقبل گسترش یافته­ است واین یعنی زندگی ادامه دارد...و مرگ هم چنان می تازد ...

قبرستان‌گردی ترس ندارد. برای نترسیدن از بعضی چیزها لازم است وقتی حالمان خوب خوب است، وقتی اوضاع زندگی‌مان روبه راه است، خودمان به استقبال ترسمان برویم. اگر شما هم با این نگاه به قبرستان نزدیک یا دور محل زندگی‌تان سری بزنید، تازه می‌بینید که این مکان‌ها برای خودشان دنیای عجیبی دارند.

بعضی از آدم‌ها مهم‌اند ولی سنگ قبرشان ترک خورده و زیر بوته‌ای پنهان شده است. بعضی‌ها اصلا سنگ قبری ندارند ولی اسمشان مانده است. بعضی سنگ قبرها تصاویر یا نوشته‌های جالبی دارند که لازم است چند دقیقه‌ای بالای آن بایستیم و فکر کنیم.

رفتن به قبرستان  کاری دلگیرکننده نیست، چون ما از یادگرفتن، از نگاه دوباره به زندگی و از اندیشیدن متفاوت حالمان خوب می‌شود.

قبرستان مثل یک شهر قسمتهای مختلفی دارد ، بخش قدیمی تر آن ملاقات کننده کمی دارد! زیرا بستگان صاحب قبر یا خود به این دیار ملحق شده اند و یا پس از سالها پذیرفته اند که مرگ وزندگی هم آغوشند واز آن گریزی نیست وناچار به زندگی خود پرداخته اند وقتی کسی به این درجه از شناخت برسد تازه با واکنش آدمهای دور وبرش روبرو می شود که «عجب آدمی است  مرده خود را فراموش کرده وسری به آنها نمی زند!»